Здрава храна за здраво детство
*Важно
Поради проблеми со прикачувањето видеото кое требаше да стои во апликацијата не бев во можност да го приложам. Затоа е прикачено овде.
Целта за креирање на овој ресурс е да им помогне на наставниците на едно место да најдат идеи за надополнување на наставните содржини. Исто така на учениците им нуди можност за наоѓање ресурси според наставната програма.
Мисија - Да ја користиме храната на најдобар начин
Визија- За здрава иднина на новите генерации
Биљана Илиева наставник по биологија во ООУ„Св.Климент Охридски“ с.Драчево
Предмет : Биологија
Одделение VIII
Тема 3 – Добивање храна
Час 18,20,21,22
Прв дел
Составни делови на избалансирана исхрана
Цели кои треба да се постигнат
Учениците треба
Да одберат храна во зависност од потребите на организмот
Да предложат храна која е потребна за правилно функционирање на организмот
Да предложат мени што ќе ги задоволат потребите на одредена возрасна група
Да ги опишат ефектите на храната врз здравјето и некои нарушувања во врска со начинот на исхраната
Да ги поврзат животните навики и факторите на ризик за развојот на болеста, укажувајќи на важноста на превенцијата
Храната е клучен проблем на човештвото. Незнаењето во исхраната на човекот резултира со серија современи болести како што се покачен крвен притисок, дијабетес, атеросклероза. На прашањето што, како и зошто јадеме секој од нас, ќе ни даде одговор кој, се разбира, ќе биде оправдан и прифатлив. Но, ако поставуваме прашања за тоа колку се здрави нашите навики во исхраната, многумина од нас ќе бидат збунети, бидејќи не е лесно да се одговори на тоа прашање.
Голем број фактори влијаат на нашата исхрана. Мораме да јадеме за да ги задоволиме основите на физичките и физиолошките потреби, но ние ќе се согласиме дека јадењето е и моќно емоционално средство. Главната причина што јадеме е да го задоволиме чувството на глад, но често јадеме за среќа, чувството на задоволство и радост што ни ја дава храната што ја јадеме. Нешто што е во конфликт со нашата совест, бидејќи се случува да јадеме поради очај, тага или затоа што имаме "нерешливи" проблеми, па бараме утеха во храната.
Од книгата "За исхрана - што и кога да јадат" од Донателе Вербанац
www.skolskiportal.hr/clanak/114-zdrava-prehrana-za-buduce-generacije/
skoool.mk/sites/skoool.mk/files/mk/KS4/Biology/balanced_diet/index.html
План на лекцијата - Час 18
Активност 1
Ги запознавам учениците со темата преку решавање на ребус
*ако учениците не знаат што е ребус на следниот линк ќе најдат објаснување www.makedonski.info/show/%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%83%D1%81/%D0%BC
|
Активност 2
Дискусија
Наставникот ги прашува учениците за храната што ја јадат како следното:
Кој е вашиот омилен оброк?
Каква храна ви се допаѓа или не ви се допаѓа?
Активност 3
Дополнителен материјал
Што е храна и каков е нејзиниот состав
Под храна подразбираме се' она што го внесуваме во организмот во процесот на исхрана.
Храната е извор на енергија и како градежен материјал. Кога храната се наоѓа на чинија, храната прво се доживува со различни сетила. Важно е каква боја е, без разлика дали храната е сјајна, груба ... Мирисот ќе ве предупреди ако некоја храна е расипана, но исто така го повикува човекот да јаде, иако во тој момент можеби не е гладен. Допирот не се однесува само на сензорен осет на прстите, туку и на вкусните пупки во устата. Храната се тестира во устата и температурата е ниска и за одредени видови храна не е препорачливо да биде премногу топло или студено. Исто така, лицето ќе доживее дали се меки или тешки. И звукот при џвакање е од клучно значење за исхраната.
ТОА ШТО ГО ЈАДЕШ - ТАКОВ СИ !
Биолошки важни соединенија, како што се јаглени хидрати, протеини и масти, се присутни во исхраната на човекот и се распаѓаат во поедноставни молекули. Само оние основни тела може да ги користи телото за одредени процеси.
Шеќерите се од растително потекло. Според нивната структура, тие можат да бидат едноставни и сложени. Едноставно се глукоза и фруктоза. Ние ги наоѓаме, на пример, во овошје или зеленчук. Сложените шеќери може да се најдат, на пример, во млеко, ориз или компир. Соединетите шеќери мора да се деградираат толку едноставно колку што е гликозата. Тогаш ќелијата може да ја искористи за да добие енергија од процесот на биолошка оксидација ..
Биолошки важни соединенија, како што се јаглени хидрати, протеини и масти, се присутни во исхраната на човекот и се распаѓаат во поедноставни молекули. Само оние основни тела може да ги користи телото за одредени процеси.
Шеќерите се од растително потекло. Според нивната структура, тие можат да бидат едноставни и сложени. Едноставно се глукоза и фруктоза. Ние ги наоѓаме, на пример, во овошје или зеленчук. Сложените шеќери може да се најдат, на пример, во млеко, ориз или компир. Соединетите шеќери мора да се деградираат толку едноставно колку што е гликозата. Тогаш ќелијата може да ја искористи за да добие енергија од процесот на биолошка оксидација ..
Масти и масла со хемиски состав на естри. Тие можат да бидат растително и животинско потекло. Тие се меѓусебно различни во агрегатната состојба. Размислете за агрегатната состојба на секоја од горенаведените супстанции. Тие содржат големи количини на енергија. Кога во телото се воведува премногу шеќер, се претвора во молекула на маснотии преку серија хемиски реакции. Потоа се складира во масни клетки со формирање масно ткиво.
Покрај енергетската вредност, неопходно е да има доволно витамини и минерали во телото. Некои од минералите се железо, калциум, магнезиум, натриум, калиум. Калциум е важна за коските сила, железо за трансфер на гасови: јаглерод (IV) оксид и кислород, магнезиум и здравјето на мускулите на нервниот систем. Витамините се од суштинско значење во заштитата на телото од болести, се дел од ензимот се бара да влезе, на пример, калциум во коските. Изворот на витамини може да биде храна од животинско и растително потекло.Важно е да се напомене дека витамини се чувствителни на температура. Значи замрзнување или термичка обработка на храна може да ја намали оригиналната количина на витамин во нив. Според растворливоста, витамините се поделени на нерастворливи во вода и оние кои се растворливи во масти.
Вишокот на витамините растворливи во вода може да се ослободи од телото преку урина.
Нивните имиња се азбучни букви. На пример, постојат витамини А, Б, Ц и Д. Витаминот А, на пример, е потребно да се создаде визуелна пигмент, витамин Б за здрава кожа, коса и нокти, витамин Ц за здрава функција на имунолошкиот систем и витамин Д за коскената сила.Погледнете ги сликите што покажуваат храна која е особено богата со одредени витамини. Размислете и одговорете колку често ги консумирате.
Линк до on line ресурс - skoool.mk/sites/skoool.mk/files/mk/KS4/Biology/balanced_diet/index.html
|
На видеото е прикажана игра преку која учениците учат за молекулите од кои е составена храната. |
Активност 4
Избалансирана исхрана
Направете своја чинија на избалансирана исхрана користејќи Microsoft Office Paint ili www.tinglink.com или тоа можете да го направите на хартиена чинија со лепење на сликички од разни прехрамбени продукти.
Избалансирана исхрана
Направете своја чинија на избалансирана исхрана користејќи Microsoft Office Paint ili www.tinglink.com или тоа можете да го направите на хартиена чинија со лепење на сликички од разни прехрамбени продукти.
Дневни подготовки за наставницитеИзработки од ученици |
|
Втор дел
Докажување на глукоза, скроб, масти и протеини во храна - час 20 и 21
Активност 1
Наставникот ги дели учениците за работа во групи и им дава насоки и упаство за работа.
Организација:
• Секоја група има 5 ученици.
• Првиот ученик е лидер на групата. Тој ги дава задачите на другите членови и внимава на работата во групата.
• Вториот ученик го набавува потребниот материјал за изведување на експериментот
• Третиот ученик - го извршува експериментот
• Четвртиот ученик ќе ги презентира резултатите од експериментот.
• Петтиот ученик ги евидентира резултатите.
Активност 2
Експериментален дел ( работа на групите)
Првата група е со мешан состав на ученици
Инклузивен пристап: Учениците со ПОП учествуваат во активноста преку експериментирање со одредена храна. Тие треба да ја постават храната на палета и да капнат вода и јод со капалка.
Треба, да ги забележат промените на бојата
Другите ученици учествуваат според задолженијата што им се дадени од лидерот на групата.
- докажуваат присуство на скроб со јоден раствор во различни видови храна. Добиените резултати ги внесуваат во табела.
Втора група: - докажуваат присуство на масти кај неколку видови храна со појавување на масни транспарентни капки;
Резултатите ги внесуваат во табела.
Трета група: - докажуваат присуство на масти кај кикирики или ореви со емулзија;
Резултатите се внесуваат во табела
Четврта група: - докажуваат присуство на глукоза (редуцирани шеќери) во некои течности со помош на Бенедиктов реагенс ( Feling I и Feling II)
Пета група:- докажуваат присуство на протеини со Биуретна проба ( NaOH i CuSO4)
Опционално - линк со видео материјал за докажување на глукоза, скроб, масти и протеини во храна
skoool.mk/sites/skoool.mk/files/mk/KS3/Biology/food_tests/index.html
Активност 3 - Презентација на групите
Активност 4 - Самооценување на групите преку подготвена чек листа
Работни листови за учениците |
|
-листови-докажување-масти-шеќери-_протеини.doc |
Дневни подготовки за наставниците
|
Трет дел
Неухранетост ( малнутрација) - Час 21
Активност 1
Упатство за учениците - Истражување
Разгледајте ги видеата.
Ќе добиете информации за одредени болести кои се добиваат при недостаток на некоја хранлива материја.
Скорбут, рахитис, слаби коски, остеопороза, анемија се болести со кои ќе се запознаете.
skoool.mk/sites/skoool.mk/files/mk/KS4/Biology/digestion/07_malnutrition/index.html
skoool.mk/sites/skoool.mk/files/mk/KS3/Biology/malnutrition/index.html
Активност 2
Учениците да направат табела. Во табелата ги внесуваат резултатите од истражувањето
Активност 3
Игра доктор и пациент - Работејќи во парови, еден по еден учениците треба да ги опишат симптомите кои би ги имале доколку имаат одредена неухранетост. „Докторот“ треба да ја одреди неухранетоста која ја имаат.
Активност 4
Дебата - Модерни тинејџерски болести - Анорексија и булимија
Активност 4
Користете го линкот padlet.com/bibi_bio5/1k1zg11wmn62 и своите истражувања за одредена болест поставете ги на Padlet
Активност 4 може да се даде како домашна задача
Неухранетост ( малнутрација) - Час 21
Активност 1
Упатство за учениците - Истражување
Разгледајте ги видеата.
Ќе добиете информации за одредени болести кои се добиваат при недостаток на некоја хранлива материја.
Скорбут, рахитис, слаби коски, остеопороза, анемија се болести со кои ќе се запознаете.
skoool.mk/sites/skoool.mk/files/mk/KS4/Biology/digestion/07_malnutrition/index.html
skoool.mk/sites/skoool.mk/files/mk/KS3/Biology/malnutrition/index.html
Активност 2
Учениците да направат табела. Во табелата ги внесуваат резултатите од истражувањето
Активност 3
Игра доктор и пациент - Работејќи во парови, еден по еден учениците треба да ги опишат симптомите кои би ги имале доколку имаат одредена неухранетост. „Докторот“ треба да ја одреди неухранетоста која ја имаат.
Активност 4
Дебата - Модерни тинејџерски болести - Анорексија и булимија
Активност 4
Користете го линкот padlet.com/bibi_bio5/1k1zg11wmn62 и своите истражувања за одредена болест поставете ги на Padlet
Активност 4 може да се даде како домашна задача
Дневни подготовки за наставникот
|
* Рефлексија
Рефлексијата кај учениците ја постигнуваме преку : * Пишување есеј на тема „Традиционална v/s здрава храна Важни прашања како помош за пишување на есејот 1.Каква храна се готвела во минатото, а каква сега? 2.Дали во минатото храната што се јадела била во целост здрава ( објасни) 3.Зошто денес сме сомнителни кога станува збор за здрава храна? 4. Кои јадења од минатото се готват и денес? Кои јадења се заборавени ? * изработка на брошура на тема Правилна исхрана во Microsoft Office Publicher *креирање на видео за здрава храна и да го прикачат на You tube ili Vimeo * да дебатираат на тема Модерни тинејџерски болести - Анорексија и булимија Важно за учениците - користете ги фотографиите од линкот pixabay.com/ бидејќи не подлежат на авторски права Развивање вештини на 21 век кај учениците • Критичко размислување и решавање на проблеми; • Соработка и лидерство; • Ефективна орална и писмена комуникација; • Пристап и анализа на информации; • Љубопитност и имагинација; • Агилност и адаптибилност • Содржина на знаење и теми од 21 век; • вештини за учење • Информации, медиуми и технологија вештини |
Пример за готов продукт - Видео изработено од ученичка и прикачено на каналот You tube
Дел од проектот беше одобрен за работа од E twinning платформата и можете да го разгледате на следниот линк
live.etwinning.net/projects/project/138870 |
Четврт дел
Организирање на кампања
Промоција на кампања за здрава храна „Зелена среда“
Во нашето училиште како последователен дел на изучувањето на содржините за храна , е промоција на здравата храна преку организирана кампања „Зелена среда“
Активност 1
Учениците од 8 одд. им презентираат на своите помали другарчиња што претставува здрава храна преку работилници и предавања.
Активност 2
Промоција се врши и преку мотивација за носење на овошје покрај ужинката од страна на учениците од 7 одделение преку заедничко дружење на големиот одмор. Оваа активност се спроведува секоја среда. Затоа кампањата е наречена ЗЕЛЕНА СРЕДА.
Активност 3
* посета на фабрика за здрава храна или посета на стручно лице - нутриционист
Активност 4
* Соработка со родители - Тема „ И овошјето моше да се се пие“
dСлободни ученички активности
Тема - Што јадете, што јадеме ? - МИО
Оваа работилница може да се искористи со ученици и наставници од збратимено училиште во рамките на проектот за меѓуетничка интеграција.
Целта на оваа работилница е да се сфати важноста на соодветна (квалитетна, умерена, внимателна) исхрана за здравјето на современиот човек. Исто така, важно е да се охрабрат учениците да подготвуваат висококвалитетни оброци дома и да се обидат да развијат редовни навики во исхраната (доручек, ручек и вечера). Со водење на дневник за исхрана, учениците треба да ја забележат врската помеѓу различните видови храна и чувствата на ситост / замор / среќа. Учениците меѓусебно ќе се запознаат со културолошките навики во исхраната на ученици од друга националност. Ќе се запознаат со имињата на некои видови храна со закачување на ливчиња напишани на нивниот мајчин јазик.
Учениците ќе можат да ги
1.Објаснат односот помеѓу исхраната и здравјето на примери од лично искуство
2.Опишат симптомите на нарушувања во исхраната (булимија, анорексија, дебелина)
3. Да ја пресметаат (BMI)
4. Да ги анализираат факторите на ризик и симптомите на дијабетес
5.Да го анализираат односот помеѓу дисфункцијата на срцето и крвотокот со прекумерно внесување на сол и маснотии
Работилница Што јадете, што јадеме ?
Преку оваа работилница треба да се подигне свеста за важноста на правилната, здрава и соодветна исхрана за нашето здравје.
Подготовката на работилницата може да се организира во еден училишен час.
Учениците треба да се поделат во пет групи, и секоја група има своја задача. На работилницата, секоја група има 15 минути да ја претстави својата тема. На крајот на работилницата, сите ученици заедно со наставникот формулираат заклучоци. Заклучоците треба да бидат напишани / нацртани на постер двојазично, што исто така ќе даде живописен резултат на работилницата.
Задачите на секоја група:
1 група: Што сакам јас да јадам, а што сакаш ти? Зошто? Што влијае врз изборот на храна што ја јадеме и дали имаме избор? Учениците треба да ја донесат храната што сакаат да ја јадат. Во своето презентирање треба да кажат зошто ја сакаат таа храна : заради изгледот, вкусот или достапноста... Мирисот и вкусот на храната треба да се поврзе со примање и пренесување на стимули, реакција на стимулите (нервен систем) и емоции (психологија).
2 група: Што не сакам јас да јадам, што не сакаш ти? Зошто ја избегнувам оваа храна? Дали се чувствував / се чувствувам подобро кога јадам?
Учениците треба да донесат храна што не им се допаѓа, во својата презентација треба да кажат зошто не им се допаѓа таа храна (изглед и вкус, достапност, ...). Треба да се потенцира што е предност на таа храна (витамини, минерали, незаситени масни киселини, ...) и да се објасни како јадењето на таква храна може да влијае врз подобрување на целокупното здравје.
3 група: Дали претеруваме со слатки и како тоа се одразува врз нашето здравје?
Учениците треба да се донесат храна и пијалаци, кои докторите ги поврзуваат со потенцијална појава на дијабетес (тип II). Во своето излагање треба да направат поврзаност на дијабетес со прекумерна доза на шеќер во храната.
4 група: Дали претеруваме со солена и мрсна храна и како тоа се одразува врз нашето здравје?
Учениците треба да донесат солени закуски и некоја мрсна храна. Потребно е да се поврзе презентирањето на учениците со болеста - висок крвен притисок. Дека заради употреба на храна богата со сол / шеќер и прекумерен внес на масти е поврзано со зголемена телесна маса.
5 група: Зошто немам апетит?
Учениците од оваа група не носат храна. Прават список на храна која не ја сакаат и дискутираат во групата преку прашањата:
1. Зошто не сакам да јадам ?
2. Што чувствувам кога јадам храна која не ми се допаѓа?
3. Која храна сакам да ја јадам ?
Прават презентација на тоа што го разговарале во групата.
Потребен материјал
-метро за мерење висина
-вага за мерење тежина ( треба да се внимава со мерење на телесната тежина кај ученици кои имаат проблем со дебелината)
Треба да се измери висината на телото и масата и половината на сите ученици. Врз основа на овие податоци, се пресметува индексот на телесна маса (БМИ). Нивната задача е да ги информираат другите ученици за нарушувања во исхраната (анорексија и булимија). Да се споредат двете болести и да се дискутира за последиците од овие болести.
На работилницата секоја група има максимум 15 минути за нивната презентација. Презентацијата е со усно излагање и со изработен двојазичен постер.
Дополнителна активност- Учениците да водат дневник на исхрана
Моето_неделно_мени-menuja_jote_javore.docx |